تفرجگاه آرپا دره سي لیلان:

تفرجگاه آرپادره سي يكي از زيباترين و بهترين نمونه منطقه گردشگري شهر ليلان است اين تفرجگاه در ورودي روستاي آرپادره سي كه يكي از دورترين روستاهاي بخش ليلان میباشد واقع شده است و خوشبختانه تا جاده دست رسی به آن از دوطرف قابل دست رسی است.

1)- از سمت لیلان: ازجاده میاندوآب ملکان سمت راست ابتدا از روستای ممدل به روستای قره خضر و شهر لیلان- روستای حسن آباد لیلان- روستای حوریلر تازه کند-روستای تورآغای- روستای قوش قیه-روستای قوشبلاغ- روستای آرپادره سی میرسیم. که دقیقاً  7 /31  کیلومنر می باشد.

2)- از سمت ملکان نیز به همین مسافت است.

خوشبختانه از هر دو مسیر جاده تا دم چشمه آب آرپادره سی لیلان آسفالت می باشد.

  این روستا از نظر تفريحي از جمله بهترين نمونه هدف گردشگري بخش ليلان ميتواند باشد این تفرجگاه بواسطه وجود یک آب معدنی منحصر بفرد با خواص درمانی فوق العاده موثر مشهور شده است آب معدني آن در نوع خود بي نظير و خيلي قابل توجه بوده و هست چشمه ي آب معدني آرپادره سي به نوبه خود مهمانان زيادي را در طول سال به خود جلب می کند. اهالی این روستا هم واقعاً با فرهنگ و مهمان نواز هستند زیرا بارها شده که خیل عظیمی از گردشگران در زمین های اطرف این چشمه برای استراحت چادر زده و از درختان خشک آنها استفاده نموده اند ولی آنها هیچ اعتراضی به آنها نکرده اند فقط از آنها درخواست نموده اند که لطفاً از شکستن درختان سبز و سالم و روشن کردن آتش بر روی یونجه زارها و چمن زارها خودداری نمایند و مردم هم بلحاظ غنای  فرهنگی خود آنها را رعایت می کنند و انتظار می رود بیش از این هم رعایت بفرمایند ان شاالله. 

خواص درمانی آب چشمه

خواص آب چشمه این است که براي درمان امراض كليوي (سنگ کلیه) بسیار بسیار مفید بوده و علاج آنی دارد.  زیرا نگارنده خود شخصاً آزمایش کرده و حتی برای دوستان خود نیز از آب آن برده  و نتیجه خوبی داده است, شما هم می توانید از آن استفاده و امتحان نمایید منظورم آنهایی هستند که اولین بار این مطالب را میخوانند والا اهالی بومی بهتر از من به این مسئله واقفند.

اما دره های سر سبز و كوههاي آن براي اهل طبیعت خیلی قابل استفاده و فرح بخش است همانوریکه گفتم اين مكان نام آشنايي براي گردشگران محلي است. و در طول سال بخصوص در ایام تعطیلات و جشن ها و مخصوصاً در در تعطیلات نوروزی و 13بدر یکی از اماکن پر ازدهام منطقه لیلان می باشد.

زمستان لیلان امسال (92) تقریباً شبیه سالهای خیلی خیلی قبل بود اکثر اهالی سالها بود منتظر چنین برفی بودند که خداوند مهربان از لطف و عنایت خود بر سرما نازل فرمودند ای کاش لیلانیهای مقیم در شهرهای دیگر ایران هم بودند و در شور و شعف حاصل از بارش این برف سنگین با اهالی لیلان شریک می شدند.

بارش برف در طول چندین روز قریب به  50 سانتی متر رسید و در پی آن هنوز ما بعد از چند روز از گذشت بارش برف سرمای شدیدی را در لیلان تحمل می کنیم.  

تاریخچه پژوهش در قلعه بختک لیلان:

یکی از آثار تاریخی و با ارزش لیلان قلعه بختک است این اثر تاریخی، فرهنگی در سال 1379 با شماره 3750، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این اثر تاریخی همچون نگینی در میان نزدیک به 60 تپه باستانی دیگر لیلان که نزدیک به 50 محوطه از آنها به ثبت ملی رسیده است می درخشد البته لازم به ذکر است تپه های اقماری قلعه بختک لیلان در حال حاضر به این عدد است در صورتی که قبلاً یعنی در اوایل انقلاب و قبل از آن شاید دو برابر این تعداد بود. موقعبت قلعه : وقتی از جاده ارتباطی سمت غرب، وارد لیلان می شوید قبل از رسیدن به شهر لیلان، ابتدا از روی دیوار غربی قلعه بالا رفته و بعد از طی مسافتی حدود 700 متر از سمت شرقی دیواره قلعه خارج و به شهر لیلان وارد می شوید کسانی که اولین بارشان است در اولین برخورد فکر می کنند که از روی تپه ایی بالا رفته اند در حالی که آنها از روی دیواره قلعه عبور کرده اند چون قطر این دیواره ها چیزی حدود 14 متر است یک کمی باور کردنش سخت است برای همین این قلعه در شمال غرب کشور از جمله قلعه های بی نظیر و استثنایی است. قلعه بختک واقعاً بختک است چون آنطور که باید مورد توجه و بررسی و شناسایی علمی قرار نگرفته است . ابعاد قلعه: این محوطه فوق العاده بی نظیر بر خلاف آنچه که عده ایی می گویند بیضی شکل است نیست بلکه بشکل ذوزنقه است یعنی ضلع شرقی آن حدود 1200 متر طول و ظلع غربی آن حدود 900 متر و ضلع جنوبی آن حدود 600 متر و ضلع شمالی آن حدود 700 متر است. وضعیت کنونی قلعه: قسمت های زیادی از سطح قلعه و دیواره های آن بخصوص از سمت شمالی و شرقی توسط کشاورزان و اهالی، با گذشت سالیان، تسطیح و تبدیل به زمین های کشاورزی و مسکونی شده است. تاریخجه پژوهش در قلعه بختک لیلان: بلحاظ ارزش تاریخی و مطالعاتی محوطه قلعه بختک و تپه اقماری آن که اکثراً با قلعه پیوند تاریخی نزدیکی دارند از طرف عده ایی از باستان شناسان و سازمان میراث فرهنگی مورد توجه قرار گرفته است. از جمله: آقای ولفرام کلایس، بررسی هایی در حصار قلعه بختک داشته است گویا وی اظهار نموده است که هرچند تاریخ دقیقی را نمی توان در خصوص قلعه اعلام نمود ولی آثار هزاره اول پیش از میلاد تا دوره اسلامی (ایلخانی) را می توان در سطح محوطه مشاهده کرد. همچنین در سال 1363 آقای دکتر علی اصغر میرفتاح از قلعه بختک بازدید نموده و طی گزارشی با توجه به ابعاد خشتها (9*40*40) و دیوارهای با ارتفاع 3 الی 10 متر، آن را یک دژ مربوط به دوره ساسانی و ماقبل از آن می داند. شاید نام بختک از همان دوره ساسانیان بر این قلعه داده شده است. در سال 1367 آقای امیری در مدت یک ماه اقدام به بررسی و گمانه زنی در قلعه می نماید و در گزارش مقدماتی خود، یافته های معماری از حصار قلعه و همچنین بررسی باستان شناختی منطقه لیلان را ارائه می نماید. در سال 1380 آقای علی صدرایی، عضو هیئت علمی پژوهشکده باستان شناسی سازمان میراث فرهنگی کشور، برنامه پژوهشی و گمانه زنی به منظور تعیین حریم محوطه باستانی قلعه بختک با همکاری اداره کل میراث فرهنگی استان در منطقه حضور یافته و در این برنامه جهت جلوگیری از تخریب قلعه و همچنین جهت تعیین نمودن حریم قلعه و حصار آن، چندین گمانه در منطقه باستانی قلعه بختک ایجاد نموده و گزارش مصور آن را به پژوهشکده میراث فرهنگی کشور ارائه نموده اند. در سال 1386 در اولین اقدام عملی، نقشه محدوده قلعه و نیز عکس ماهواره ای محوطه تهیه شد. همچنین طی سال 1386 حریم و محدوده قلعه به صورت روشمند، نمونه برداری سفالی شد و امور پژوهشی و کتابخانه ای آن هم اکنون نیز ادامه دارد. برخی اقدامات صورت گرفته در سال طی سال 1386 در حوزه تاریخی فرهنگی قلعه بختک، به شرح زیر آورده میشود

1- نقشه برداری محوطه.

2- تهیه عکس هوایی.

3- کسب مجوز ایجاد پایگاه پژوهشی.

4- تهیه پرونده های ثبتی از تپه های اقماری قلعه.

5- بررسی و شناسایی باستان شناسی محدوده قلعه. تپه های اقماری.

6- نصب تابلوهای راهنما برای تمامی تپه های شناسایی شده در محدوده قلعه بختک .

آخرین اقدام عملی در خصوص قلعه بختک لیلان که از طرف سازمان میراث فرهگی استان آذربایجان شرقی صورت گرفته در سال 1390 بود که درضلع غربی دیواره اقدام به حفاری و خاکبرداری نمودند که علاوه بر این که در سطح دیواره برخی از نشانه های دوره های متأخر نمایان شد منجر به بیرون آمدن یکی از برجک های دیواره گردید که با خشت خام کار شده بود ابعاد این خشتها همچون نمونه های خشت پخته است که در بناهای دوره های ساسانی مرسوم بوده یعنی به ابعاد (9*40*40) می باشند همچنین در این عملیات اقدام به مرمت قسمت هایی از دیواره نمودند که قبلاً از طرف اهالی خاکبرداری و تخریب شده بود. حال اگر به همین منوال از آن حفاظت شود ما در مدت زمان نه چندان دوری شاهد از بین رفتن و محو یکی از برجهای دیواره این قلعه خواهیم شد که نزدیک 1400 سال پیش در زیر تلی از خاک محفوظ مانده است شاید آنروز همه بگویند ای کاش همان بهتر که در زیر خاک مانده بود.